مباحثی از تفسیر المیزان

محتوا و اهداف سوره های قرآن متن پيش رو نکاتي در مورد اهداف و اغراض سوره های قرآن کریم است که مرحوم علامه طباطبايي در تفسير «الميزان»، در ابتدای هر کدام از سوره های قرآن بیان نموده اند. ایشان همچنین در مواردی به محتویات کلی سوره ها و نیز مکی و مدنی بودن آنها اشاره کرده اند.

بطورى كه از آيات قرآن كريم استفاده می شود فرشتگان در ابداء موجودات از ناحيه خداى تعالى، و برگشتن آنها به سوى او، بين خدا و خلق واسطه هستند، به اين معنا كه اسبابى هستند براى حدوث حوادث، ما فوق اسباب مادى و جارى در عالم ماده كه البته كاربردشان تا وقتى است كه مرگ نرسيده و موجود به نشاءه ديگر منتقل نشده است، چون بعد از مرگ و انتقال، ديگر اسباب مادى سببيتى ندارند.

رابطه سنت‏هاى عملى با مبانى اعتقادی انسان در زندگى محدودى كه دارد، و سرگرم آبادى آن است، چاره اى ندارد جز اينكه در آنچه می خواهد و آنچه نمی خواهد تابع سنتى باشد، و حركات و سكنات و تمامى مساعى خود را بر طبق آن سنت تنظيم نمايد. چيزى كه هست اين سنت در اينكه چه نوع سنتى باشد، بستگى به رأى و نظريه انسان، در باره حقيقت عالم و حقيقت خودش دارد، و خلاصه بستگى به جهان بينى و انسان بينى، و رابطه ميان انسان و جهان دارد. به شهادت اينكه می بينيم اختلافى كه امت‏ها و اقوام در جهان بينى و نفس بينى دارند، باعث شده كه سنت هايشان هم مختلف شود.

"إِلَّا مَنْ خَطِفَ الْخَطْفَةَ فَأَتْبَعَهُ شِهابٌ ثاقِبٌ" (صافات، 10) مگر آنكه شيطانى خبرى را [دزدانه و] با سرعت بربايد [و فرار كند] كه در اين صورت گلوله‏اى آتشين و شكافنده او را دنبال مى ‏كند.