محکم و متشابه

" هُوَ الَّذِي أَنْزَلَ عَلَيْكَ الْكِتابَ مِنْهُ آياتٌ مُحْكَماتٌ هُنَّ أُمُّ الْكِتابِ وَ أُخَرُ مُتَشابِهاتٌ" خداى تعالى در اين آيه فرستادن كتاب بر خاتم الانبيا(صلی الله علیه و آله) را انزال خوانده، نه تنزيل و با در نظر داشتن اينكه بارها گفته‏ ايم انزال به معناى فرو فرستادن يكپارچه است، و تنزيل فرو فرستادن تدريجى، مى ‏گوييم علت اين تعبير اين بوده كه مقصود، بيان پاره ‏اى از اوصاف و خواص مجموع كتاب نازل است نه اوصاف اجزاى آن، و يكى از اوصاف مجموع كتاب اين است كه اين كتاب مشتمل است بر آيات محكم و آيات متشابه، كه برگشت قسمت دوم (متشابهات) به قسمت اول (محكمات) است،

برخي از آيات قرآن كريم، معنا و مفهوم صريح و روشني ندارد كه از آن به متشابهات نام مي برند؛ فلسفه و حكمت اين نوع آيات در قرآن چيست؟

چكيده از بررسى دلائلى كه درباره علت وجود آيات متشابه گفته شده، به دست مى‏آيد كه اين دليل‏ها، اگرچه در تشابه آيات مؤثر است، فراگير و قابل انطباق بر همه آياتِ مورد بحث نيست. اين مقاله، چرايىِ وجود آيات متشابه و مجمل در قرآن كريم را در زمينه آزمايش بودن اين نوع از آيات مى‏داند.

«ذلك بانهم آمنوا ثم كفروا فطبع علي قلوبهم» (1) «بل طبع اللّه عليهابكفرهم» (2)، يعني اينان پس از ايمان آوردن ظاهري كه براي فريب دادن مؤمنان بوده است، كفر ورزيدند تا بدين سبب مواضع مؤمنين را متزلزل سازند ازاين رو بر دل هاي شان مهر دل مردگان زده شد. (1). منافقون63: 3. (2). نسا4: 155.