امام علی(علیه السلام)

اولين گام هر نوع ارتباط با قرآن شناخت آن است فرض كنيد تلفني مي‏ خريد كه مجهز به پيغام‏ گير است و مي ‏توانيد با آن نمابرهاي خود را نيز ارسال كنيد. اين‏كه شما بدانيد اين تلفن چيست و چه توانايي‏هاي دارد در چگونگي استفاده شما از آن بسيار موثر است. اگر شما همان تلفن را بخريد ولي از امكان ارسال نمابر آن باخبر نباشيد طبيعي است كه هيچ‏گاه انتظار ارسال نمابر را از آن نداريد و بالطبع نمي ‏توانيد از تلفن خود به خوبي استفاده كنيد.
اي علي(ع)! اي پيشواي مؤمنان و متّقيان! در اين دنياي كثيف، من به تو متوجّه هستم. من از هر كس هر چه ديدم؛ غلط بود …1 «نيما يوشيج»
 اولين گام هر نوع ارتباط با قرآن شناخت آن است. فرض كنيد تلفني مي‏خريد كه مجهز به پيغام‏گير است و مي‏توانيد با آن نمابرهاي خود را نيز ارسال كنيد. اين‏كه شما بدانيد اين تلفن چيست و چه توانايي‏هاي دارد در چگونگي استفاده شما از آن بسيار موثر است.
قاضي ابو محمد عبدالحق اندلسي، نامبردار به ابن عطيه، (مذهب مالكي، م 546 ق)، درباره? سرآمد مفسّران مي نويسد: امّا صدر المفسّرين و المؤيد فيهم فعلي بن ابي طالب1؛ امّا در رأس مفسران و مورد تأييد در ميان آنان، علي بن ابي طالب است. بعدها اين سخن را ثعالبي، (م 875 ق)، در تفسيرش جواهر الحسان2، قُرطبي (م 671 ق) در الجامع لاحكام القرآن3، ابن كثير قريشي (م 774 ق) در تفسير القرآن العظيم4، و نيز زركشي در كتابش البرهان5، مورد تأييد قرار داده اند.
چکیده معارف و احکام قرآن در سه سطح و مرتبه قابل فهم و تبیین است و فهم مرتبه کامل آن بدون تبیین نبی‏اکرم(ص) ممکن نیست و تنها کسانی توانِ تفسیر همه معارف قرآن را دارند که همه تبیین‏های آن حضرت را دریافت کرده باشند. روایات عامّه و خاصه نشان می‏دهد که امام علی(ع) همه تنزیل و تأویل و معانی و معارف قرآن را از رسول خدا(ص) دریافت کرده است. بدین‏جهت، امام علی(ع) دومین مفسر آگاه به همه معانی قرآن بوده است.
درباره علوم قرآنى, تعریفهاى گوناگونى ارائه شده است, زرقانى دراین باره مى نویسد: (علوم قرآنى, دانشهاى مربوط به قرآن کریم است از جنبه نزول, ترتیب, کتابت, قراءت, تفسیر, اعجاز, ناسخ و منسوخ و رفع شبهه ازاین کتاب الهى و علوم مانندآن. موضوع علوم قرآنى, قرآن کریم است.)1
«خط ، هنر تثبيت ذهنيات است با علائم معهود چشم . احتياج به خفظ خاطره ها نخستين محرك پيدايي خط در بين اقوام عالم بود، جد انسان اوليه براي حفظ اموري كه مي خواست سال هاي مديد باقي بماند، ابتدا به رسم صور آن ها پرداخت و از اين تصويرپردازي روش تصويرنگاري را به وجود آورد» 1
قرآن ناطق و راز دان قرآن رومى نشد از سر على كس آگاه آرى نشود كس آگه از سر الله يك ممكن و اين همه صفات واجب لا حول و لا قوة الا بالله امام على(ع) مى‏فرمايد: اين قرآن است، پس از آن بخواهيد تا سخن گويد، اما هيچگاه براى شما سخن نگويد و رازهاى نهفته‏اش را برون نريزد اما اگر از من بپرسيد آن اسرار را براى شما از قرآن باز مى‏گويم، زيرا من آگاه‏ترين شمايم... (1)
گرچه تفسير مدون و مستقلى به نام تفسير على(ع) وجود ندارد، اما مطالب تفسيرى فراوان آن حضرت در لابلاى كتب روائى و تفسيرى از طريق شاگردان آن حضرت نقل شده و در دسترس است.
از نگاه لغت شناسى, واژه (معیّت) به معناى مصاحبت و همراهى است, و همراهى درصورتى است که میان دو فرد همراه, موافقت و تعامل ویژه برقرار باشد و این معنى به طور عادى با هر چیز و هر کس صورت نمى گیرد, زمانى دو فرد با هم همراه گفته مى شوندکه دست کم در یکى از جهات اخلاقى, روانى, هدفى, شغلى با یکدیگر موافقت داشته باشند.1