امام مهدی (علیه السلام) و قرآن

زمین عاقبت پایگاه حکومت صالحان و نیکان است و سرانجام دنیا جایگاه عدل و داد به زعامت دادگستری از تبار پیامبر خاتم. این وعده تخلف ناپذیر الهی است که در قرآن و دیگر کتاب های آسمانی بدان اشاره رفته و در رویات قطعی شیعه و سنّی، به ویژگی های آن پیشوای عدل و داد تصریح شده است. او همنام پیامبر خاتم و نهمین فرزند از نسل حسین(علیه السلام) و فرزند امام حسن عسکری(علیه السلام) است. اوست که زمین را از عدل و داد پر می کند.

اینک به یاری خداوند برآنیم به آیاتی نظر کنیم که بر آن وجود مقدس تطبیق شده است. ولی پیش از آن مناسب دیدیم بر آیاتی که بر زبان آن یار ابرار و حجّت آفریدگار جاری شده است، مروری داشته باشیم:

1. سوره قدر:

آن شب فرخنده در خانه امام حسن عسکری شور و شعف خاصی برقرار بود. دیده ها منتظر مقدم نورانی نوزادی معصوم بود که در پرتو نور وجودش، جهان منوّر شد، آسمان غرق در شادی و سرور بود گرچه فرشیان در خاموشی و خمودی به سر می بردند، ولی عرشیان جشن با شکوهی برپا ساخته بودند.

امام عسکری(علیه السلام) از عمّه خود ـ حکیمه خاتون که در آن شب میهمان حضرت بود ـ خواست تا شب را در خانه امام بماند تا در سحرگاه مهتابی نیمه شعبان، تماشاگر جمال بی مثال شمس عالم وجود باشد.

حکیمه شگفت زده از امام پرسید: آقا! این نوگل شما از کدامین شاخه گلهایتان می شکفد؟ امام فرمودند: ازنرگس!

حکیمه به فرمان امام در خانه حضرت ماند و شب را با حالتی معنوی و روحانی به انتظار سپری می کرد، و با اینکه به درستی گفتار امام ایمان داشت کاملاً مضطرب و متحیر به نظر می رسید؛ زیرا اثری از حمل در وجود نرگس نمی دید. وقتی این تحیر و اضطراب به اوج رسید که دید نرگس برخاست و نماز شب خود را بجای آورد.

حکیمه می گوید: من آن شب برای تهجد برخاستم، چون به نماز وتر رسیدم دیدم نرگس برخاست و او هم نماز شب خود را بجای آورد.وقت طلوع فجر کاذب نزدیک بود، نزدیک بود در دلم به وعده ای که به من دادند شک و تردیدی پیش اید که امام مرا ندا داد، عمه! شک نکن که وقت آن رسیده است. لحظاتی بیش نگذشت که حال نرگس دگرگون شد. او را بغل کردم و نام خدا را بردم. امام حسن عسکری(علیه السلام) فرمودند: سوره قدر را بخوان. چون شروع به خواندن سوره قدر کردم می شنیدم که آن طفل هم در شکم مادر با من در تلاوت قرآن همراهی می کند.1

نکته ها:

در اینجا خوب است به دو نکته توجه کنیم:
1. امام زمان در شکم مادر سوره قدر را خواندند و این سوره با وجود حضرت کاملاً تناسب دارد، زیرا در این سوره سخن از شب قدر به میان آمده است و شب قدر شب نزول ملائکه و روح بر آن امام عزیز است.
2. حضرت عیسی هم برای اثبات گفته های مادرش در گهواره سخن گفت و قرآن کریم از این معجزه با عظمت یاد کرده است؛ ولی آخرین پیشوای معصوم ـ که هنگام ظهورش عیسی به او اقتدا می کند ـ بر این پیامبر بزرگ خدا پیشی گرفته و در شکم مادر، با خواندن قرآن، سخن گفتن آغاز کرد.

2. آیه «و نرید ان نمنّ علی الذین استضعفوا فی الأرض»

طولی نکشید که خداوند،جهان را به نور حجّت خود درخششی دیگر داد. چشمان پاک و معصوم نرگس و حکیمه به جمال دل آرای منجی عالم روشن گردید. او ذخیره الهی بود که خداوند در سیاهترین روزگار اختناق، به مظلومترین انسان آن دوران، یعنی امام عسکری(علیه السلام) مرحمت فرموده بود. پس امام عمه را ندا دادند که فرزندم را بگیر و نزد من آر .چون آن مولود مبارک نظرش به پدر افتاد، سلام کرد. پدر او ر بغل گرفت پس از اظهار محبت های پدرانه، به او فرمود: بقدرت الهی سخن بگو.نوزاد پس از استعاذه به این یات زبان گشود2:
«و نرید ان نمنّ علی الذین استضعفوا فی الأرض و نجعلهم أئمةً و نجعلهم الوارثین. و نمکّن لهم فی الأرض و نری فرعون و هامان و جنودهما منهم ما کانوا یحذرون».(سوره قصص، ایه 5 و 6)
ما می خواهیم بر آن گروهی که به دست ستمگران به ضعف و ناتوانی کشیده شده اند منت گذاریم وایشان را پیشویان خلق و وارثان و حاکمان قدرتمند در زمین قرار دهیم و به فرعون و هامان و لشکریان آنها آنچه را که از ناحیه مستضعفان احساس خطر و حذر می کردند، نشان دهیم (فرعونیان از حاکمیت مستضعفان بیمناک هستند؛ ولی سرانجام ما قدرت و حکومت این مظلومان را به آن ظالمان نشان می دهیم)

نکته ها:
موسی در اوج ظلم و طغیان طاغوتیان زمانش در شرایط سخت اختناق و خفقان، برخلاف خواست سرکشان، پنهانی به دنیا آمد و مهدی موعود قرآن در دوران سیاه حکومت بنی عباس و در شرایطی نظیر همان وضع زمان موسی دیده به جهان گشود.
فرعونیان از به وجود آمدن شخصیتی که کاخ بیدادشان را ویران کند بیمناک بودند و از قدرتمند شدن بنی اسرائیل می هراسیدند؛ ولی سرانجام به خواست خدا این قدرت و حکومت به موسی و طرفدارانش رسید و خداوند این حکومت خوبان را به آن ناپاکان نشان داد.
حاکمان بنی عباس و دیگر سرکشان روزگار هم از این بیم داشته و دارند که روزی حکومت زمین از آل محمّد باشد و دلشان نمی خواست آن دادگستر جهانی به دنیا اید؛ ولی با اینکه تمام کوشش خود را در این راه صرف کردند نتوانستند و سرانجام خداوند حکومت جهانی را به دست او خواهد سپرد.

3. «الحمدللّه ربّ العالمین»

این ایه اولین سخن حضرت ولی عصر در آغاز زندگی و آخرین سخن بهشتیان است:«و آخر دعواهم ان الحمدللّه ربّ العالمین».(سوره یونس،ایه 10) اهل بهشت،آن خوبانی که نه سخن بیهوده می گویند و نه می شنوند و نه گفتارشان گناه آلود است، ختم گفتارشان «حمد» خداوند است.
«الحمدللّه ربّ العالمین» گفتار شیرین عاشقان مهدی است که بخاطر شکر دوران پرافتخار آن پرچمدار عدالت با شوق فراوان بر زبان جاری می کنند. چنانکه در دعای ندبه می خوانیم«…و اجتثت اصول الظالمین و نحن نقول الحمدلله ربّ العالمین.
آرزوی خوب و دیرین، می رسد آن روز شیرین          در ظهـور خسـرو دیـن حمـد گوییـم یا إلـهی
ایه:«الحمد لله ربّ العالمین» در سوره مبارکه فاتحه است و این سوره شفاست همانگونه که یاد امام زمان شفاست. حضرت علی ـ علیه السّلام ـ می فرماید:«یاد ما اهل بیت شفای ناخوشی، تب سخت و بیماری هاست».3

4. آیه شهد اللّه

ابوبصیر در روایتی طولانی که از امام صادق(علیه السلام) درباره چگونگی ولادت امامان(علیهم السلام) می گوید: زمانی که امام به دنیا آید دست ها را بر زمین نهاده و سر به سوی آسمان بلند می کند:اینکه دست ها را بر زمین می نهد برای آن است که هر علمی که خداوند از آسمان نازل کرده برگیرد، و سر سوی آسمان بالا می برد، چون یک منادی از جانب پروردگار او را به اسم و نام پدرصدا می زند و او را به ثبات و استقامت سفارش کرده،می گوید:به دلیل عظمت آفرینش تو، تو برگزیده خلق من و محل اسرار و خزینه دار علم و خلیفه من در زمین هستی… پس چون صوت آن منادی به پایان رسید، امام برای اجابت دست ها را به زمین گذاشته،سر به آسمان بلند می کند و این ایه را تلاوت می فرماید:«شهد اللّه انه لا اله الّا هو و الملائکة و اولوا العلم قائماً بالقسط لا اله الا هو العزیز الحکیم».(سوره آل عمران، ایه 18)
وقتی سخن امام تمام شد خداوند علم اولین و آخرین را به ایشان عطا می کند و شایستگی زیارت روح را در شب قدر به دست می آورد.
ابوبصیر پرسید:«ایا روح همان جبرئیل است؟» امام جواب داد:«خیر،روح از جبرئیل بالاتر است؛زیرا جبرئیل از فرشتگان و روح اعظم فرشتگان است. ایا نه این است که خداوند فرمود:«تنزل الملائکة و الروح»؟ 4

نکات:

ذات پاک خداوند بر یگانگی خود شاهد است و شخصی می تواند از جانب خداوند لیاقت زعامت و امامت مردم را به عهده گیرد که از آغاز تولد تا آخرین لحظه عمر در راه دعوت به توحید و عدالت استقامت کند.
گر چه روایت فوق درباره ولادت تمام امامان است، لیکن دررابطه با امام عصر(علیه السلام) معنا و مفهوم خاصّی پیدا می کند؛زیرا در میان آن پیشوایان دینی،ایشان پرچمدار عدل و داد است.پیامبر اکرم فرمود:«به وجود او، خداوند زمین را از قسط و عدل پر می کند آن گونه که از جور و ستم پر شده».
نکته دیگر این که «اولوا العلم» به وجود پیامبران و امامان تفسیر شده است؛چنانکه امام باقر (علیه السلام) می فرماید:اولوا العلم «انبیا» و «اوصیا» هستند که قائم به قسط می باشند و قسط همان عدل است.5

تذکر:

بدیهی است که تمامی زندگی آن حضرت همراه با قرآن است و او همچون جدّش امیرالمؤمنین (علیه السلام) قرآن ناطق است، با قرآن ولادت پیدا کرده و با قرآن ظهور خواهد کرد و براساس قرآن عدالت را در سطح جهان اجرا خواهد ساخت.

داستان یک تشرّف

علامه عالی مقام، مرحوم سید مهدی بحرالعلوم از بزرگان مفاخر فقها و اندیشمندان شیعه در قرن دوازدهم بود.
از آثار ارزشمند ایشان می توان به کتاب الدّرة النجفیه اشاره کرد.وی در این کتاب مسایل شرعی را به زیباترین شکلی به نظم درآورده است و مورد توجه بسیاری از فقها قرار گرفته است.
سید بحرالعلوم از معدود علمای وارسته ای است که بارها لیاقت تشرّف به محضر ولی عصر (عجل اللّه فرجه) را پیدا کرده است.عالم ربانی مرحوم ملازین العابدین سلماسی می گوید: روزی دیدم سید بحرالعلوم وارد حرم امیرالمؤمنین شد در حالی که این شعر را زمزمه می کرد:
چه خوش است صوت قرآن ز تو دلربا شنیدن           بـه رُخـت نظـاره کردن سخـن خدا شنیدن
گفتم: آقا! چرا این را خواندی؟! فرمود: وارد حرم که شدم، دیدم حضرت بقیة اللّه ـ سلام الله علیه بالای سر امام علی (علیه السلام)با صوت دلنشینی قرآن تلاوت می کند و چون صدای آن بزرگوار را شنیدم آن مصرع را خواندم.6

نویسنده : سید محمد باقر طباطبایی

___________________________________

پی نوشت:

1. منتهی الامال، ج 2، ص 422. 2. همان.
2. بحارالانوار، ج 51،ص 4.
3. همان، ج 2، ص 145.
4. اصول کافی، ج 1، ص 317.
5.تفسیر صافی، ج 1، ص 250.
6. نجم الثاقب، ص 471.