شادمانی های بهشتیان

بر اساس آیات قرآن کریم و احادیث پیشوایان دین، بهشت موعود جایگاهی است که همه وسایل و ابزارهای شادی آفرین و لذت بخش در اختیار انسان ها قرار می گیرد.

البته، بررسی و بیان همه وسایل و ابزارها و امکاناتی که در بهشت به شادمانی و لذت بخشی می انجامد، فرصت زیادی را می طلبد، امّا به طور خلاصه، نمادهایی از آن منظره ها و فضاها را به امید تلاشی بیشتر برای دست یابی به آنها، به مطالعه می گذاریم:

1. دل های پاک

از ویژگی های بسیار مهم و فوق العاده بهشتیان که به خاطر ایمان و عمل صالح بدان جایگاه راه یافته اند، دل های پاک و پیراسته است.
قرآن کریم، در این باره می فرماید:«و نزعنا ما فی صدورهم من غلّ؛هر گونه کینه و خوی زشت و آلودگی ها را از دل های بهشتیان می زداییم».(سوره اعراف، آیه 43)

2.چشمه ها و نهرها

چشمه های جوشان و گوارا و نهرهای روان و شفافی که زمزمه دلربا و آهنگ دلنشین و موسیقی آرام بخش و صحنه ها و فضاهای شادی آفرین و لذت بخشی برای بهشتیان می باشد.
قرآن کریم،این صحنه های نشاط آور و لذت بخش را که پاداش مؤمنان و متقین و صالحان است،در 42 آیه و با عبارات:«جنّات تجری من تحتها الانهار… » مطرح کرده است.

3. خوراکی ها

قرآن، در این باره فرموده است:«مثل الجنّة الّتی وعد المتّقون تجری من تحتها الأنهار اکلها دائم و ظلّها تلک عقبی الّذین اتّقوا؛وضع بهشتی که به پرهیزکاران وعده داده شده، چنان است که نهرها زیر درختان آن جاری است و خوراکی های دائمی (همیشگی) و سایه آن برقرار است.این بهشت، سرنوشت و جایگاه پرهیزکاران است».(سوره رعد، آیه 35)
این خوراکی ها از انواع مواد غذایی و نوشیدنی ها و میوه ها تشکیل می شود.

4.تخت های زیر درختان

طبیعی است که وقتی افراد از خوراکی ها و نوشیدنی ها بهره مند شدند،احتیاج به استراحت و گفتگوهای لذت بخش و آرامش آفرین دارند،این جاست که به زیر سایه پایدار درختان پناه می برند و با قرار گرفتن آزادانه روی تخت های نرم و مناسب، کنار نهرها و جویبارها، به شادمانی و لذّت دیگری دست می یابند.«علی سرر موضونة متّکئین علیها متقابلین» (سوره واقعه،آیات 15 و 16)

5.خانه های وسیع و تمیز

در قرآن کریم در دو آیه، موضوع خانه هایی که به منظور پاداش به مؤمنان بهشتی داده می شود با عبارت :«و مساکن طیبة فی جنّات عدن ». آمده است.(سوره توبه، آیه 73)
مساکن طیبه، خانه هایی است پاکیزه و تمیز، وسیع و بزرگ و دارای همه وسایل و امکانات رفاهی که در قلب «بهشت عدن» قرار دارد و پیامبر اسلام(ص) در توصیف چنین خانه هایی می فرماید:«فیها ما لا عین رأت و لا اذن سمعت و لاخطر علی قلب بشر…1در خانه های«بهشت عدن» نعمت هایی است که نه چشمی دیده و نه گوشی شنیده و نه به فکر بشری خطور کرده است».

6. بالاخانه های زیبا

بالاخانه ها و طبقه های فوقانی که چشم انداز های زیبا و دلنواز دارد، مکان های جالب و جاذب دیگری است که به منظور آسایش و شادمانی و لذت بردن در بهشت، در اختیار مؤمنان و کسانی که عمل صالح انجام داده اند و از جمله پرهیزکاران قرار می گیرد.

قرآن کریم، این موضوع را در دو آیه مطرح کرده که در یک مورد آن آمده:«لکن الّذین اتّقوا ربّهم لهم غرف من فوقها غرف مبنیة تجری من تحتها الانهار…؛و لکن آنان که پرهیزکار و خدا ترس بوده اند، برای آنها در بهشت،غرفه ها و بالاخانه های بالای یک دیگر(چند طبقه) ساخته شده که از زیر (و جلو) آنها نهرهای آب جاری است».(سوره زمر،آیه 20)

پیامبر اسلام(ص) در بیانی، وضع این غرفه ها را این گونه توصیف کرده است:«إنّ أهل الجنّة لیتراؤن أهل الغرف فی الجنّة من فوقهم کما ترون الکوکب فی السّماء ؛بهشتیان، ساکنان این غرفه ها و بالاخانه ها را در بالا مشاهده می کنند، همانطور که ستاره ها را در آسمان می بینند ».2

7. روی تپه ها

باغستان هایی که روی تپّه ها قرار دارند، یا از لحاظ معنوی دارای ارزش و مقام بلندی هستند و نیز تخت های برافراشته که با چشم اندازهای زیبا،دلنشینی و شادمانی بهشتیان را افزون می گرداند، از نعمت ها و عطاهای خداوند مهربان است.

قرآن کریم، این نعمت بزرگ و شادی آفرین را یادآور می شود و می فرماید:«فی جنّة عالیة.فیها سرر مرفوعة؛در بهشت های عالی (یا باغستان های روی تپه ها) که در آنها تخت های زیبا و برافراشته ای قرار دارد».(سوره غاشیه،آیات 10 ـ 13)

8. زنان پاکیزه 

قرآن کریم در سه آیه ؛ عنوان :«أزواج مطهّرة و هم فیها خالدون».(سوره بقره،آیه 25)مطرح نموده و در یک آیه آن آمده:«لهم فیها أزواج مطهرة،و ندخلهم ظلّاً ظلیلا؛برای آنان در بهشت، جفت ها و زنان و همسران پاکیزه ای است و آنان را به سایه رحمت خویش در می آوریم».(سوره نساء، آیه 57)

9. چهره های شاد و خرّم

چهره های شاد و پرطراوتی را که اهل بهشت مشاهده می کنند، غیر از این که این وضع، گویای سلامت نفس و روح آرام و صفای باطن و نعمت های خدا دادی برای خود آنان است،مشاهده کنندگان هم، از آنان لذّت می برند و شادمان و خرسند می گردند.

قرآن کریم درباره حالت اوّل فرموده:«وجوه یومئذ ناعمة . لسعیها راضیة؛چهره هایی که در آن روز شاداب و پرطراوت و غرق در سرور است و از سعی و تلاش(عبادات) خویش راضی هستند».(سوره غاشیه،آیات 8 و 9) درباره کسانی هم که این چهره ها را مشاهده می کنند و نعمت را احساس می نمایند و لذّت می برند، قرآن مجید فرموده:«تعرف فی وجوههم نضرة النّعیم؛درچهره های آنان،طراوت و خرّمی و شادابی نعمت را مشاهده می کنی».(سوره مطففین،آیه 24)

درباره نعمت های بهشتی که آثار آنها در جان و روان و نیز در چهره و صورت آنان جلوه گر است و این نعمت ها هم همیشگی و جاودانی است،پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله و سلم)فرموده:«کلّ نعیم زائل إلاّ نعیم أهل الجنّة… هر نعمتی زوال و نابودی دارد، مگر نعمت اهل بهشت». 3

10.رضوان و خشنودی خدا

آنچه در آن جهان انسانی، بر شادمانی ها و لذّت های بهشتیان می افزاید و مقام و منزلت آنان را در سطح بلند و اوج قرار می دهد ـ علاوه بر نعمت های فراوان مادّی و معنوی ـ این است که در بهشتی که نهرها از زیر درختان آن جاری است و از لذّت آن برخوردارند، خداوند از آنان خشنود است و آنان هم به خاطر آن پیروزی (فوز عظیم) از خداوند کمال رضایت و رضوان و خشنودی را دارند.

قرآن کریم می فرماید:«رضی الله عنهم و رضوا عنه ذلک الفوز العظیم».(سوره مائده،آیه 119)
در بیان پیامبر اسلام(صلی الله علیه و آله و سلم) هم آمده است:«خداوند به اهل بهشت می فرماید:«ای بهشتیان! آنان جواب می دهند:بلی، ای پروردگارما! درود بر تو، خداوند می فرماید:آیا شما راضی هستید؟ آنان پاسخ می دهند:چرا راضی و خشنود نباشیم، در حالی که نعمت هایی به ما داده ای که به هیچ یک از بندگانت نداده ای، آن گاه خداوند می فرماید:آیا نمی خواهید نعمتی برتر از آن به شما عطا کنم؟آنان پاسخ می دهند:ای پروردگار ما!مگر نعمتی برتر از آن چه به ما داده ای وجود دارد؟خداوند می فرماید:نعمت رضوان و خشنودی خویش را بر شما قرار دادم و از این پس، دیگر هرگز مورد خشم من نخواهید بود».4

بنابراین، همه نعمت هایی را که در بالا برشمردیم، موجب شادمانی و زندگی لبریز از طراوت و نشاط زندگی جاویدان بهشتیان می گردد و آنچه بر لذّت همه نعمت ها می افزاید که هیچ گونه دغدغه و تلخی و سختی و پریشانی در آن راه ندارد، رضایت بهشتیان از دریافت نعمت های بی کران خداوند و از همه مهم تر، رضوان و خرسندی پروردگار عالم هستی، از آنهاست.

نویسنده : احمد صادقی اردستانی

پی نوشت:

1.کنزالعمال،ج 14، ص 454.
2.کنزالعمال، ج 14،ص 475،بحارالانوار،ج 8،ص 119،ج 69، ص 47، ج 71، ص 326، با اندکی تفاوت لفظی و معنوی.
3.نهج الفصاحة، ج 1،ص 213.
4.کنزالعمال، ج 14، ص 468.