جن یک واقعیت است یا افسانه؟

موجودات عالم به سه گروه تقسیم می شوند: 1. جمادات، 2. نباتات، 3. حیوانات؛ که یا دارای عقلند مانند: انسان، فرشتگان و جنّیان و یا فاقد عقل و هوشند مانند: حیوانات و بنابر آیات قرآن کریم موجودی به نام «جنّ» در جهان آفرینش وجود دارد که از نظر تکلیف و شایستگی مورد خطاب پروردگار قرار گرفته، چرا که:

1. سی و چهار بار نام جنّ در قرآن کریم آورده شده است.
2. هفتاد و دومین سوره قرآن به نام این موجود است:«قل اوحی الی انّه استمع نفر من الجنّ…».(سوره جن، آیه 1)
3. احادیث و روایات فراوانی از پیامبر اکرم (ص)، حضرت علی(ع) و امامان در این خصوص وجود دارد.
4. توسط بسیاری از انسان ها رؤیت شده اند.

به آیاتی از قرآن کریم که وجود جنّ را مبرهن می داند، اشاره می شود:
و سپاهیان سلیمان از جن و آدمی و پرنده، گردآمده و به صف می رفتند:«… جنوده من الجنّ و الإنس و الطّیر…».(سوره نمل،آیه 17)

و برای خداوند[مشرکان] از جن شریکانی قرار دادند و حال آنکه جن را خدا آفریده است:«و جعلوا لله شرکاء الجنّ و خلقهم…».(سوره انعام، آیه 100)
بگو اگر جن و انس گرد هم آیند تا همانند این قرآن را بیاورند نمی توانند،هر چند که یکدیگر را یاری دهند:«قل لئن اجتمعت الانس و الجنّ…».(سوره اسراء،آیه 88)

جن چگونه موجودی است؟

جن چگونه موجودی است و آیا می توان توسط علوم پیشرفته امروزی آن را اثبات کرد؟ جن در لغت به معنای«مستور و پوشیده» است، همان گونه که بچه در رحم را «جنین» گویند،«جنّت» نیز اشاره به باغی است که درختان آن مانع از به چشم آمدن زمینش می گردد.

و شاید علّت شک و تردید در وجود جن نیز همان مستور و پنهان بودنش از انظار و حسّ بشری است که علت آن در ذات خلقتش نهفته است.
قرآن کریم خلقت جن را بیان می دارد:
و جان(پدر جن است همان طور که آدم، پدر انسان) را پیشتر، از آتش زهرآگین آفریدیم:
«و الجانّ خلقناه من قبل من نّار السّموم».(سوره حجر، آیه 27)
خدا انسان را از گل خشک شده ای چون خاک سفال آفرید و جنیان را از شعله ای بی دود؛ «خلق الانسان من صلصال کالفخّار. و خلق الجانّ من مارج من نّار».(سوره الرحمان، آیات 14 و 15)

«… خلقتنی من نار و خلقته من طین»(سوره اعراف، آیه 12)
مرا از آتش خلق کردی و او (انسان) را از گل آفریدی.

از این آیات در می یابیم که جن از جنس آتش است و انسان از جنس خاک و این چنین دریافت می شود که جنیان قبل از انسان خلق شده اند. و از آنجایی که هر دو از ماده آفریده شده اند، پس مادی هستند،ولی دو تفاوت اساسی آنها را از سایر موجودات متمایز می کند:

1. می توانند خود را به هر شکل و قیافه ای درآورند.(به استثنای پیامبران و ائمه معصوم).

2.از چشم موجودات دیگر پنهانند: ملاصدرا پنهان و آشکار شدن جن را با هوا قیاس می کند و این طور عنوان می دارد:«بدن های لطیف آنها در لطافت و نرمی متوسط بوده و از این رو آماده جدایی و یا گردآمدن هستند،چون گردهم آیند قوام آنها بهتر گشته و مشاهده می گردند و چون جدا گردند قوامشان نازک و جسمشان لطیف می شود و از دیده پنهان می مانند،مانند:هوا که وقتی ذراتش گردهم می آیند، غلیظ می شود و به صورت ابر در می آید و وقتی ذرات آن از هم جدا می شوند، لطیف شده و دیده نمی شوند».3

همین ویژگی وجودی، به آنها این امکان را می دهد که خود را به هر شکلی و با هر حجمی درآورند، چه به اندازه سر سوزن و چه در اندازه اتاقی بزرگ، آنها واسطه همین ویژگی، زمان برایشان معنا ندارد،و مسافتی را که بشر مدتها باید آن را طی کند، در لحظه ای می پیمایند و اعمالی را که از توان انسان خارج است، آنها به راحتی قادر به انجامش هستند.
عمده ترین علّت شک و تردید در وجود آنان هم همین پنهان بودن از چشم انسان هاست.البته از نظر علمی هم توجیه پذیر است، چرا که در جهان هستی چیزهای زیادی وجود دارد که به چشم ما قابل رؤیت نیست، ولی قدرتشان از انسان به مراتب بیشتر است، از همه مهمتر ذات اقدس الهی که با چشم سردیده نمی شود، ولی کدام عقل سلیمی می تواند آن را انکار کند؟

آیا جن ها برتر از انسانند؟!

همه ما واژه «از ما بهتران» را به کرات شنیده ایم. این واژه در فرهنگ عامیانه اغلب برای جن به کار می رود؛ ولی آیا در واقع جن موجودی برتر از انسان است؟خداوند در قرآن کریم می فرماید:«و ما فرزندان آدم را بر بسیاری از مخلوقات خود برتری و فضیلت کامل بخشیدیم».(سوره اسراء،آیه 70)

و همچنین واجب شدن سجده شیطان و فرشتگان بر انسان نیز،خود دلیل برتری نوع انسان است.در پیشگاه خداوند،یک انسان کامل بر همه موجودات برتری دارد و حتی بعضی از انسان ها که از راه برقراری ارتباط با جنیان را می دانند، می توانند بر آنها تسلط یابند.

قرآن کریم که می گوید:«پریان به فرمان پروردگار برای سلیمان کار می کردند و هر کدام از آنان ازفرمان سرمی پیچید به او عذاب آتش سوزان را می چشاندیم.برای وی هر چه می خواست از بناهای بلند و تندیس ها و کاسه هایی چون حوض و دیگ های محکم می ساختند».(سوره سبأ،آیات 12 و 13)

در بسیاری از کشورها و حتی در کشور خودمان هم نمونه های زیادی شنیده می شود که اشخاصی با عنوان جن گیر و یا احضار کنندگان ارواح، توانسته اند از آنها بهره گیرند.

حیات و زندگی جن

بنابر آیات قرآن: «این موجود عجیب پیش از آفرینش انسان، خلق شده است».(سوره حجر، آیه 27)
«جنیان از شعله های آتش آفریده شده اند».(سوره الرحمان، آیه 14) «جنیان همچون انسان ها، دسته دسته به دنیا آمده و بعد به جهان آخرت خواهند رفت».(سوره فصلت، آیه 25) آنها نیز نر و ماده دارند.(سوره جن، آیه 6) آنها نیز تمایلات نفسانی دارند.(سوره الرحمان،آیه 56) تعداد جنیان بیش از آدمیان است.(سوره انعام، آیه 128)

تغذیه جنیان

از آنجا که هر موجودی برای ادامه حیات خود احتیاج به تغذیه و خوراک دارد، جنیان نیز به طور قطع از چیزهایی تغذیه می کنند. چنان که «ابن بابویه» نقل کرده است:«گروهی از طایفه جن خدمت پیامبراکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) شرفیاب شدند و عرض کردند: ای رسول خدا! چیزی برای خوردن به ما عطا فرما. حضرت هم استخوان و بازمانده غذا را به آنها عطا کرد.»4

سخن گفتن جنیان

فطرت انسان به گونه ای است که او را محتاج به سخن گفتن و ارتباط برقرار کردن با همنوعان خود ساخته است.
از طرفی اصوات در حیوانات هم به طریق علمی و هم تجربی ثابت شده و همچنین در قرآن و روایات ذکر شده که بعضی از پیامبران مانند: حضرت نوح(علیه السلام) و سلیمان(علیه السلام) زبان حیوانات را دانسته و می توانستند با آنها سخن بگویند، در جنیان نیز به همین گونه است.

از آنجایی که جنیان نیز مادی هستند، زندگی اجتماعی آنها ایجاب می کند با یکدیگر سخن بگویند، پس بطور قطع و یقین آنها اصواتی برای انتقال مفاهیم به یکدیگر دارند، ولی در فهم ما نیست. البته کسانی می توانند به طریقی حرف های آنها را بفهمند و با آنها سخن گویند؛ چنانکه حضرت رسول و برخی از امامان با آنها صحبت می کردند و افرادی با توانایی های خاصی می توانند با آنها ارتباط برقرار کنند.

نویسنده : حمید عباسی جامد

پی نوشت:

1. بحارالانوار، ص 83.
2. جن و شیطان، تالیف رجایی تهرانی، ص 47.
3. ملاصدرا، مفاتیح الغیب.
4.وسائل الشیعه، ج 1، ص 252.