نام حضرت یحیی(علیه السلام) در سوره های آل عمران، انعام، مریم و انبیأ،مجموعاً 5 بار آمده است. او یکی از پیامبران بزرگ الهی است و از جمله امتیاز این پیامبر این است که در کودکی به مقام نبوّت رسید.
حضرت یحیی(علیه السلام) در سوره آل عمران به «حَصور» توصیف شده است .حَصور از حصر به معنی کسی است که از جهتی در محاصره است و طبق روایات به معنی خوداری کننده از ازدواج است.حَصور کسی است که غریزه ها و هوس های دنیایی را ترک گفته است(مرحله عالی زهد).
حضرت یحیی،پسر خاله حضرت عیسی می باشد و کتاب تورات حضرت موسی(ع) کتاب حضرت یحیی(ع) می باشد و پیروان حضرت یحیی (ع) زرتشتیان یکتاپرست هستند.
صفات و ویژگی های مشترک حضرت یحیی (ع) و حضرت عیسی (ع) عبارت است از:زهد فوق العاده، ترک ازدواج،تولد اعجاز آمیز، نسب بسیار نزدیک.
خداوند در ایات 12 و 13 و14 و15 سوره مریم در مورد حضرت یحیی(ع) می فرماید:
یا یحیی خُذِ الکتاب َ بقوّة ؛ای یحیی،کتاب[تورات] را با قوّت و قدرت بگیر .
وآتیناه الحُکم َ صبیا؛ما فرمان نبوّت و عقل و هوش و درایت را در کودکی به او دادیم .
و حناناً من لَدُنا و زکاة؛با لطف خاص خود به او رحمت و مهربانی و پاکی و پارسایی دادیم.
وکان َ تَقیا؛او پرهیزگار بود.
وَبراً بوالدیهِ؛او را نسبت به پدر و مادرش خوشرفتار و نیکوکار و پر محبّت قرار دادیم.
وَلَم ْ یکن ْ جباراً عصیاً؛او مردی ستمگر و معصیت کار و آلوده به گناه نبود.
به خاطر این صفات (رحمت و محبت نسبت به بندگان،پرهیزگار بودن،خوش رفتار و نیکوکار بودن نسبت به پدر و مادر و…) است که خداوند در مورد حضرت یحیی (ع) می فرماید:
سلام علیه یوم ولد و یوم یموت و یوم یبعث حیا؛سلام بر او در روزی که به دنیا آمد، روزی که می میرد و روزی که زنده برانگیخته می شود .
سه روز مشکل و سرنوشت ساز در زندگی انسان عبارت است از:
1.روزگار گام نهادن به این دنی یوْم َ وُلِدَ
2.روز مرگ و انتقال به جهان آخرت یوم َ یموت
3.روز برانگیخته شدن در جهان دیگر یوْم َ یبعث ُ حی
یکی دیگر از شباهت های حضرت یحیی(ع) و عیسی(علیه السلام) درود فرستادن خداوند به آنها در مراحل سه گانه زندگی است.
همچنانکه قرآن در مورد حضرت عیسی(ع) نیز،از زبان خود ایشان فرموده است:
«سلام علی یوم ولدت و یوم اموت و یوم ابعث حیاً»
حضرت یحیی (ع) و حضرت عیسی (ع) هر دو در کودکی به مقام نبوّت رسیدند و مفهوم اسم آنها به معنی زنده می باشد.
امام حسین (ع) و حضرت عیسی (ع) نیز جهات مشترکی داشته اند،امام سجاد(ع) می فرماید :
«ما همراه امام حسین (ع) به سوی کربلا بیرون آمدیم،امام،در هر مکانی وارد می شدند ویا از آن کوچ می کردند،یادی از حضرت یحیی(ع) و قتل او می نمودند و می فرمودند:«در بی ارزشی دنیا نزد خدا همین بس که سر یحیی بن زکریا(ع) را به عنوان هدیه به سوی فرد بی عفتی از بی عفت های بنی اسرائیل بردند». شهادت امام حسین (ع) نیز از جهاتی همانند شهادت حضرت یحیی (ع) و مدت حمل هر دوی آنها نیز شش ماه بوده است.
داستان حضرت یحیی(علیه السلام)
حضرت یحیی(ع) قربانی روابط نامشروع «هرودیس»، پادشاه هوسباز فلسطین با یکی از محارمش شد. وی دل خود را در گرو عشقی آتشین به«هیرودیا» دختر زیبای برادرش نهاد و تصمیم به ازدواج با او گرفت. همین که خبر آن به پیامبر بزرگ خدا، حضرت یحیی(ع) رسید، آشکارا اعلام کرد که این ازدواج نامشروع و مخالف دستور «تورات» است و من با چنین کاری مبارزه خواهم کرد. سر و صدای سخنان یحی(ع) در تمام شهر پیچید و به گوش «هیرودیا» رسید.
او که پیامبر خدا را مانعی در مقابل آرزوهای پلید خود می دید، تصمیم گرفت،ایشان را از سر راه خود بردارد.
بنابراین،زیبایی خودش را دامی برای او قرار داد و در «هیرودیس» نفوذ کرد.
روزی هیرودیس به او گفت:«هر آرزویی داری،از من بخواه که آرزویت حتماً برآورده خواهد شد». هیرودیا گفت:«من سر یحیی را می خواهم، چرا که او نام ما را بر سر زبان ها انداخته و همه مردم را به عیب جویی ما نشانده است،اگر می خواهی دل من آرام شود،باید او را بکشی!»هیرودیس هم،بی درنگ یحیی(ع) را کُشت و سر آن حضرت را در مقابل هیرودیای بدکار قرار داد.
نویسنده : زهرا سادات جلالی نوش آبادی