دوستی امامت با ذوی القربی؛ سوره فرقان، آیه 57

[فرقان، آیه 57] [1]

«قُلْ مَا أَسْأَلُکُمْ عَلَيْهِ مِنْ أَجْرٍ إِلاَّ مَنْ شَاءَ أَنْ يَتَّخِذَ إِلَى رَبِّهِ سَبِيلا» [2]

بگو: من بر اين رسالت اجرى از شما طلب نمى‌ كنم مگر كسى كه بخواهد راهى به سوى پروردگار خود در پيش گيرد [كه همين مزد من است‌](بهرام پور)

1- أطيب البيان في تفسير القرآن

[سوره الفرقان (25): آيه 57]
قُلْ ما أَسْئَلُكُمْ عَلَيْهِ مِنْ أَجْرٍ إِلاَّ مَنْ شاءَ أَنْ يَتَّخِذَ إِلى‏ رَبِّهِ سَبِيلاً (57)
بفرما سؤال نمى ‏كنم از شما از براى رسالت من هيچگونه اجرى مگر كسى كه بخواهد اتخاذ كند و بگيرد بسوى پروردگار راهى و سبيلى.
(قُلْ ما أَسْئَلُكُمْ عَلَيْهِ مِنْ أَجْرٍ) اين مقاله تمام انبياء و رسل بوده به امت خود كه تصور نشود كه پيغمبران طمع به مال آنها دارند و نظرشان به استفاده ماديست و در بسيارى از آيات دارد در مقاله نوح (إِنْ أَجْرِيَ إِلَّا عَلَى اللَّهِ) يونس آيه 72، هود آيه 41 و در مقاله هود (إِنْ أَجْرِيَ إِلَّا عَلَى الَّذِي فَطَرَنِي) هود آيه 53 و نيز در حق نوح مي فرمايد:
(إِنْ أَجْرِيَ إِلَّا عَلى‏ رَبِّ الْعالَمِينَ) شعراء آيه 109 و همچنين در حق لوط و شعيب به همين عبارت آيه 164 و آيه 180 و در سوره سبأ آيه 47 در حق حضرت رسالت (إِنْ أَجْرِيَ إِلَّا عَلَى اللَّهِ).
(اشكالان اول: اين آيات مخالفت دارد با آيه شريفه (قُلْ لا أَسْئَلُكُمْ عَلَيْهِ أَجْراً إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبى‏) شورى آيه 22.                       
جواب اولا: مراد از عدم سؤال اجر مال و منافع ماديست و اما امور دينى بخصوص امرى كه ايمان منوط باو است مانعى ندارد مثل اينكه بفرمايد: من توقع مالى از شما ندارم جز اينكه ايمان بياوريد.
و ثانيا: اين مودت ذوى القربى به نفع آنها است چنانچه مى ‏فرمايد: (ما سَأَلْتُكُمْ مِنْ أَجْرٍ فَهُوَ لَكُمْ)
اشكال دوم: اين آيات منافيست با آيه خمس و انفال كه مي فرمايد:
(وَ اعْلَمُوا أَنَّما غَنِمْتُمْ مِنْ شَيْ‏ءٍ فَأَنَّ لِلَّهِ خُمُسَهُ وَ لِلرَّسُولِ الاية) انفال آيه 42 و مي فرمايد:
(قُلِ الْأَنْفالُ لِلَّهِ وَ الرَّسُولِ) انفال آيه 1 و همچنين قطايع ملوك، بطون اوديه رؤس جبال و غير اينها.
جواب اولا اين امور داخل در جمله بعد است (إِلَّا مَنْ شاءَ أَنْ يَتَّخِذَ إِلى‏ رَبِّهِ سَبِيلًا) از جمله حقوقيست كه در اموال قرار داده مثل مصارف حج، زكاة، صله رحم، صدقات، عبادات ماليه.
و ثانيا عطف فرمود به اللَّه همين نحوى كه خدا اجر خدايى نمى ‏طلبد رسول هم اجر رسالت نمى ‏طلبد و امورى است كه خداوند براى رسولش مقرر فرموده مثل سهم ذوى القربى چنانچه در خبر است (الارض كلها للامام) 

2-تفسير نور

[سوره الفرقان (25): آيه 57]
قُلْ ما أَسْئَلُكُمْ عَلَيْهِ مِنْ أَجْرٍ إِلاَّ مَنْ شاءَ أَنْ يَتَّخِذَ إِلى‏ رَبِّهِ سَبِيلاً (57)
بگو: از شما هيچ گونه مزدى در برابر رسالتم درخواست نمى‏ كنم، مگر (اين كه) كسى بخواهد (با راهنمايى من) به سوى پروردگارش راهى در پيش گيرد.
نكته‏ ها:
قرآن درباره‏ ى پاداش زحمات پيامبر اسلام (صلوات اللَّه عليه) چند نوع تعبير دارد كه در دعاى ندبه، همه ‏ى آيات اين موضوع در كنار هم آمده است:
پاداش من بر خداست. «إِنْ أَجْرِيَ إِلَّا عَلَى اللَّهِ» «1» پاداش من محبّت اهل بيت من است. «إِلَّا الْمَوَدَّةَ فِي الْقُرْبى‏» «2» پاداش من قرار گرفتن شما در خط خداست. «يَتَّخِذَ إِلى‏ رَبِّهِ سَبِيلًا» «3» پاداشى كه خواستم به نفع خود شماست. «ما سَأَلْتُكُمْ مِنْ أَجْرٍ فَهُوَ لَكُمْ» «4» زيرا مودّت رهبران معصوم كليد و رمز قرار گرفتن در خط خدا مى ‏باشد و بهره‏ بردن مردم از انتخاب چنين راهى، به سود خود آنان مى ‏باشد، پس سود مادّى براى شخص پيامبر در كار نيست.