«مخلصين له الدين حنفا و يقيموا الصلاة1، بندگان خالص خدا در پيش گاه حضرت حق با دروني پاك و آراسته و از هرگونه آلايشي پيراسته، به نيايش برمي خيزند».
«ان الصلاة تنهي عن الفحشا والمنكر ولذكر اللّه اكبر2، نماز، آدمي را ازناهنجاري در كردار و رفتار باز مي دارد و از آن بالاتر، ياد خدا را در دل ها زنده نگه مي دارد».
«حافظوا علي الصلوات و الصلاة الوسطي و قوموا للّه قانتين3، بر نمازها و (به ويژه) نماز ميانه (نيم روزي) مواظبت كنيد ـ كه درب رحمت الهي بر روي شماگشوده است ـ و در پيش گاه خداوند با حالت خضوع و خشوع بايستيد».
«واستعينوا بالصبر والصلاة و انها لكبيرة الا علي الخاشعين4، از خو گرفتن به مقاومت و نيايش به درگاه ربوبيت كمك بگيريد ـ تا شما را هم واره زنده دل ونشاطافزا نگاه دارد ـ همانا نيايش پاك و به دور از آلايش باري سنگين است، جز بركساني كه لذت خشوع و خضوع در پيش گاه الهي را دريافته اند».
«و اقم الصلاة طرفي النهار و زلفا من الليل، ان الحسنات يذهبن السيئات ذلك ذكري للذاكرين5، در دو طرف روز (با مداد و واپسين) و پاسي از شب، نماز را به پادار، كه زيبايي ها زشتي ها را از ميان بر مي دارد و اين يادآوري است براي كساني كه يادخدا باشند».
البته اين از ويژگي هاي عبادت در اسلام است كه نخست درون و سپس برون راپاكيزه مي گرداند پيامبر گرامي (ص) در اين باره مي فرمايد: «هرگاه در جلوي خانه هاي شما آبي روان باشد و پيوسته روزي پنج بار در آن آب شستشو كنيد، آياديگر چركي و آلودگي بر بدن شما باقي مي ماند؟».
فرمود: «نمازهاي پنج گانه همانند همان آب جاري است كه هرگاه بنده خالص خدا نمازي به جا آورد، آلودگي هاي حاصله بر طرف مي شود»6
امام صادق (علیه السلام) مي فرمايد: «اگر مردم با همان تذكر نخستين به خود واگذارمي شدند و شريعت به دست آنان سپرده مي شد، بدون يادگيري مجدد كه به وسيله پيامبران پي درپي انجام مي گرفت، هرآينه بر همان حالت نخستين هم راه باآلودگي ها باقي مي ماندند و همين بود كه شرايع پيشين فرسوده و از ميان رفت لذاخداوند خواست تا شريعت وي به دست فراموشي سپرده نشود، پيامبر اسلام رابرانگيخت و نمازهاي پنج گانه را واجب نمود، تا روزانه پنج بار ياد او كنند و نام او رابه بزرگي ببرند، تا دين و شريعت هيچ گاه به دست فراموشي سپرده نشود» 7 براي توضيح بيش تر به آيات (76 ـ 63) سوره فرقان رجوع كنيد.
از عبادات كه بگذريم، ابواب معاملات و در كنار آن احكام انتظامي اسلام، آن اندازه گسترده و فراگير است كه مايه حيرت دين پژوهان گرديده است اصولاشريعتي به اين گستردگي كه تمامي ابعاد حيات جامعه را زير ديدگاه خود قرار داده باشد و در هر يك نظر داده باشد، همانند شريعت اسلام در دست نيست يگانه دين الهي زنده جهان، اسلام است و بس.
«ان الدين عند اللّه الا سلام8، اسلام تنها شريعتي است كه نزد خدا پذيرفته شده».
«و من يبتغ غير الا سلام دينا فلن يقبل منه و هو في الا خرة من الخاسرين9، و هركه جز اسلام آئيني بجويد، هرگز از او پذيرفته نمي شود و در نهايت زيان برده است».
شرح و بسط اين مقال از حوصله بحث حاضر بيرون است، گوشه هايي از آن در «التمهيد» (ج 6، ص 340 ـ 262) ارائه شده است.
نویسنده: محمد هادی معرفت