فصاحت و بلاغت در قرآن

چكيده قرآن بليغ ‏ترين كلام است؛ به همين روى قواعد بلاغى بر اساس آن بنا شده است و كتبى مستقل ويژه بلاغت آن تاليف گرديده است كه اعجاز القرآن فخررازى و بديع ‏القرآن ابن ‏ابى ‏الاصبع از آن جمله است . در اين مقاله چشمه ‏هايى از بلاغت قرآن در خصوص التفات، قلب، تقديم و تاخير، و زيادت و حذف در آيات معرفى شده است .
با مطالعه و بررسى زبان قرآن مى توان به ارزش سبك يا معانى بلاغى آن، به گونه اى كه عيناً در اين متن آمده است، پى برد. در صورتى كه براى كسى جالب باشد، مى تواند در اين باره نيز به بحث و احتجاج بپردازد كه آيا قرآن، آن چنان كه مسلمانان مى انديشند، واجد جمال الهى هست يا نه؛
چكيده: متن پيش‌رو، ترجمه‌ مقاله‌اي است پيرامون برخي فنون و صنايع ادبي به كار رفته در قرآن. فنون و صنايع ادبي عموماً به دو دسته تقسيم مي‌شوند. شگردهايي كه به واسطه آرايش چشمگير واژگان (موسوم به تمهيدات) معنا را پررنگ مي‌كنند و شگردهايي كه به واسطة به كارگيري واژگان در معنايي غيرمتعارف (موسوم به مجازها) معنا را تقويت مي‌كنند.
1 - اعجاز قرآن كريم بزرگترين معجزه پيامبر بزرگوار قرآن كريم است. درباره وجود اعجاز قرآن گفتار و نوشتار بيش از آن است كه در تصور آيد، و خلاصه آنها نيز در اين مختصر نمى‏ گنجد، اما همين قدر مى ‏توان گفت كه قرآن كريم معجزه همه عصرهاست، آن هم به تمام صورتهايى كه براى يك سخن عالى ادبى متصور است؛
چكيده علوم بلاغي (معاني، بيان و بديع) با ارائه اصول و قواعد فصاحت و بلاغت، نقشي انكار ناپذير در تبيين و تحليل اعجاز بياني قرآن و پاسخ دهي به شبهات اعجاز دارد. بيان كميت و كيفيت اين نقش آفريني، ضمن ارائه جايگاه اين علوم در موضوع اعجاز قرآن، ضرورت پرداختن به اين دانش ها را در حوزه مقدمات مباحث علوم قرآني به تصوير خواهد كشيد. اهميت دانش هاي بلاغي در بحث اعجاز قرآن تا بدانجاست كه نخستين كتاب هاي اعجاز قرآن بيشتر به طرح مباحث بلاغي پرداخته است.
آیا در قرآن لغات غریبه وجود دارد؟ مقصود از لغات غریبه، الفاظ و كلمات نامأنوسی است كه شنیدن آن بر طبع گران می آید و وجود آن در كلام موجب خلل در فصاحت می گردد. چنین الفاظ غریبی هرگز در قرآن نبوده و در شان قرآن نمی باشد، زیرا قرآن در بالاترین مرتبه فصاحت قرار دارد و هیچ گاه كلمات غریبه درآن به كار نرفته است. آری، غرابت معنای دیگری نیز دارد كه در قرآن به كار رفته است؛
شك نيست، بلاغت در كلام و آشنايى طبيعى با آرايه‏ هاى سخن، اعم از نظم و نثر نزد اعراب نيز، همچون ديگر اقوام و ملل يافت مى ‏شده است و عرب جاهلى، پيش از نزول قرآن، موازين و معيارهاى مشخصى براى نقد سخن و شناخت كلام برتر از فروتر داشته است.

زیر شاخه ها