آداب احسان و نیکوکاری

اوصاف نیکوکاران [ سوره الذاریات، آیات 16 الی 19] خِذينَ ما آتاهُمْ رَبُّهُمْ إِنَّهُمْ كانُوا قَبْلَ ذلِكَ مُحْسِنينَ (16)كانُوا قَليلاً مِنَ اللَّيْلِ ما يَهْجَعُونَ (17)وَ بِالْأَسْحارِ هُمْ يَسْتَغْفِرُونَ (18)وَ في‏ أَمْوالِهِمْ حَقٌّ لِلسَّائِلِ وَ الْمَحْرُومِ (19) در حالى كه آنچه را پروردگارشان به آنها عطا فرموده دريافت مى‌كنند آنها پيش از اين نيكوكار بودند(16)ندكى از شب را مى‌خوابيدند(17)و در سحرگاهان استغفار مى‌كردند(18)و در اموالشان سهمى براى سائل و محروم بود(19)
پاداش نیکوکاری [ سوره مرسلات، آیات 41 الی 44] إِنَّ الْمُتَّقينَ في‏ ظِلالٍ وَ عُيُونٍ (41)وَ فَواكِهَ مِمَّا يَشْتَهُونَ (42)كُلُوا وَ اشْرَبُوا هَنيئاً بِما كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ (43)إِنَّا كَذلِكَ نَجْزِي الْمُحْسِنينَ (44) پرهيزگاران در سايه‏ ها و كنار چشمه سارانند، (41)با هر ميوه‏اى كه آرزو كنند. (42)به پاداش كارهايى كه مى ‏كرده ‏ايد بخوريد و بياشاميد، شما را گوارا باد. (43)ما نيكوكاران را اينچنين پاداش مى ‏دهيم. (44)
مصادیق نیکوکاران [سوره آل عمران، آیه 134] الَّذِينَ يُنْفِقُونَ فِي السَّرَّاءِ وَالضَّرَّاءِ وَالْكَاظِمِينَ الْغَيْظَ وَالْعَافِينَ عَنِ النَّاسِ ۗ وَاللَّهُ يُحِبُّ الْمُحْسِنِينَ ﴿١٣٤﴾ همان‌ها كه در راحت و رنج انفاق مى‌كنند و خشم خود را فرو مى‌خورند و از مردم در مى‌گذرند، و خدا نيكوكاران را دوست دارد(بهرام پور)
 احسان به والدین [عکنبوت،آیه 8] وَ وَصَّيْنَا الْإِنْسانَ بِوالِدَيْهِ حُسْناً وَ إِنْ جاهَداكَ لِتُشْرِكَ بي‏ ما لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ فَلا تُطِعْهُما إِلَيَّ مَرْجِعُكُمْ فَأُنَبِّئُكُمْ بِما كُنْتُمْ تَعْمَلُونَ (8) و به انسان سفارش كرديم كه به پدر و مادر خود نيكى كند. و اگر آنها كوشيدند تا تو چيزى را شريك من كنى كه بدان علم ندارى، از ايشان اطاعت مكن. بازگشت شما به سوى من است و شما را به كارهايى كه مى‌كرديد آگاه مى‌كنم (بهرام پور)
پاداش نیکی [زمر، آیه 10] قُلْ يا عِبادِ الَّذينَ آمَنُوا اتَّقُوا رَبَّكُمْ لِلَّذينَ أَحْسَنُوا في‏ هذِهِ الدُّنْيا حَسَنَةٌ وَ أَرْضُ اللَّهِ واسِعَةٌ إِنَّما يُوَفَّى الصَّابِرُونَ أَجْرَهُمْ بِغَيْرِ حِسابٍ (10) بگو: اى بندگان من كه ايمان آورده‌ايد! از پروردگارتان بپرهيزيد. براى كسانى كه در اين دنيا نيكى كرده‌اند [پاداش‌] خوبى هست، و زمين خدا وسيع است [از مهاجرت نترسيد]. بى‌ترديد پاداش شكيبايان بى‌حساب و به طور كامل داده مى‌شود(بهرام پور)
سعادت در احسان [سوره نحل،آیه 30] وَ قيلَ لِلَّذينَ اتَّقَوْا ما ذا أَنْزَلَ رَبُّكُمْ قالُوا خَيْراً لِلَّذينَ أَحْسَنُوا في‏ هذِهِ الدُّنْيا حَسَنَةٌ وَ لَدارُ الْآخِرَةِ خَيْرٌ وَ لَنِعْمَ دارُ الْمُتَّقينَ (30) و به كسانى كه تقوا پيشه كردند گفته شود: پروردگارتان چه نازل كرد؟ گويند: خير و خوبى. براى آنها كه در اين دنيا نيكى كردند پاداش خوبى است، و سراى آخرت حتما بهتر است، و سراى پرهيزكاران نيكوست(بهرام پور)
اوصاف نیکوکاران[ لقمان، آیات 3 الی 5] هُدىً وَ رَحْمَةً لِلْمُحْسِنينَ (3)الَّذينَ يُقيمُونَ الصَّلاةَ وَ يُؤْتُونَ الزَّكاةَ وَ هُمْ بِالْآخِرَةِ هُمْ يُوقِنُونَ (4)أُولئِكَ عَلى‏ هُدىً مِنْ رَبِّهِمْ وَ أُولئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ (5) [كه‌] هدايت و رحمتى براى نيكوكاران است(3)آنان كه نماز برپا مى‌دارند و زكات مى‌دهند و هم ايشانند كه به آخرت يقين دارند(4)آنان بر هدايتى از جانب پروردگارشان استوارند و هم ايشان رستگارانند(5)(بهرام پور)
[اعراف، آیه 56] وَ لا تُفْسِدُوا فِي الْأَرْضِ بَعْدَ إِصْلاحِها وَ ادْعُوهُ خَوْفاً وَ طَمَعاً إِنَّ رَحْمَتَ اللَّهِ قَريبٌ مِنَ الْمُحْسِنينَ (56) و در زمين از پس اصلاح آن فساد نكنيد، و او را با بيم و اميد بخوانيد كه رحمت خدا به نيكوكاران نزديك است(بهرام پور)
[سوره لقمان، آیه 22] وَ مَنْ يُسْلِمْ وَجْهَهُ إِلَى اللَّهِ وَ هُوَ مُحْسِنٌ فَقَدِ اسْتَمْسَكَ بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقى‏ وَ إِلَى اللَّهِ عاقِبَةُ الْأُمُورِ (22) و هر كس خود را در حالى كه نيكوكار باشد تسليم خدا كند، قطعا به محكم‌ترين دستاويز چنگ زده، و عاقبت كارها به سوى خداست(بهرام پور)
احسان در دشمنی [سوره فصلت، آیه 34] وَلَا تَسْتَوِي الْحَسَنَةُ وَلَا السَّيِّئَةُ ۚ ادْفَعْ بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ فَإِذَا الَّذِي بَيْنَكَ وَبَيْنَهُ عَدَاوَةٌ كَأَنَّهُ وَلِيٌّ حَمِيمٌ ﴿٣٤﴾ و نيكى با بدى يكسان نيست. [بدى را] با آنچه نيكوتر است دفع كن كه ناگاه [خواهى ديد] همان كسى كه ميان تو و او دشمنى بود، چون دوستى صميمى گشته است(بهرام پور)