سیمای پیامبر اعظم (صلی الله علیه و آله) در قرآن

بارها و بارها زندگی و روش و منش پیامبر اعظم(صلی الله علیه و آله و سلم) را مطالعه کردم و هر بار که زندگی سراسر درس او را میخواندم؛ بیشتر به فکر فرو میرفتم.

آن حضرت نمونه انسانی کامل و الهی است که شایسته اسوه و الگو قرار گرفتن است.
از این رو، قرآن درباره او فرمود: (لقد کان لکم فی رسول الله اسوة حسنة)؛ همانا بر شما در سیره رسول خدا الگو و سرمشقی نیکو است.(سوره احزاب ،آیه 21)

واژه «اسوه» سه با در قرآن آمده است: دوبار در مورد حضرت ابراهیم(علیه السلام) (سوره ممتحنه،آیه4 و 6) و یک بار در مورد حضرت محمد(صلی الله علیه و آله و سلم) به کار رفته است.
براساس آیه بالا،پیامر اعظم(ص) سرمشق و الگوی نیکو در امور دنیا و آخرت است.آن حضرت در ایمان و اخلاص،زهد و تقوا،صبر و استقامت،توکل و فداکاری،شجاعت و دلاوری،نظم و پاکیزگی،عبادت و خودسازی و در تمام کردارها و گفتارها کاملترین سرمش برای انسانها به شمار میرود.

رأفت پیامبر:

پیامبر اسلام اشتیاق فراوانی به هدایت بندگان خداوند داشت و از گمراهی آنان به شدت رنج میبرد.خداوند در این زمینه فرمود: )لقد جاءکم رسول من أنفسکم عزیز علیه ما عنتم حریص علیکم بالمؤمنین رؤوف رحیم)همانا پیامبری از خودتان آمد که رنج بردن شما بر او گران است و به»ایمان« و»نجات«شما بسیار حریص است.1

آن حضرت چنان به هدایت مردم حریص بود که احتمال میرفت حتی جان خود را در این راه از دست بدهد.از اینرو،این آیه نازل شد: )لعلک باخع نفسک الا یکونوا مؤمنین)؛شاید به خاطر آنکه آنها ایمان نیاوردند،خود را به هلاکت افکنی.2

بخشندگی:

روزی پیغمبر اکرم 12 درهم به حضرت علی(علیه السلام) داد تا پیراهنی برای او بخرد.امام علی(ع) پیراهنی را به همان قیمت خرید و به خانه بازگشت.حضرت رسول فرمود: اگر پیراهنی با قیمت کمتر میخریدی،بهتر بود.بیا با هم به بازار برویم و اگر صاحب جنس قبول کرد،جنس ارزان تری بخریم.حضرت رسول با مولای متقیان به سوی بازار راه افتادند.بعد از پس دادن پیراهن،در راه کنیزی را دیدند که میگریست.علّت را پرسیدند.گفت: مولای من چهار درهم به من داده بود تا چیزی بخرم،امّا من آن را گم کردم و اکنون میترسم که به خانه برگردم.پیامبر اکرم(ص) چهار درهم به او داد و آن گاه پیراهنی به قیمت چهار درهم خرید.هنگام بازگشت،برهنه ای را دیدند.لباس را به او بخشیدند و بار دیگر به بازار برگشتند و پیراهن دیگری خریدند.در راه بازگشت به منزل،دوباره همان کنیز را دیدند که ناراحت است و میگوید: چون برگشتن به خانه طول کشیده،می ترسم مرا بزنند. پیامبر همراه کنیز به منزل مولای او رفت،صاحب خانه به احترام تشریف فرمایی پیامبر اکرم(ص) کنیز را بخشید و او را آزاد کرد.رسول اکرم فرمود: چه دوازده درهم با برکتی بود که دو برهنه را پوشاند و یک نفر را آزاد کرد.3

غزالی میگوید: رسول خدا(ص) بخشنده ترین مردم بود.هرگز شبی نمیگذشت که درهم و دیناری نزد او بماند و اگر چیزی زیاد میآمد و تا شب کسی را نمییافت که به او ببخشد،به خانه نمیرفت تا آن را به مستحقّش برساند.از آنچه خداوند روزیاش کرده بود،بیش از آذوقه همان سال برنمیداشت و بقیه را در راه خدا مصرف میکرد.آذوقه او از میسّرترین چیزی بود که مییافت؛مانند خرما و جو.هرچه از او میخواستند،عطا میکرد.او با فقرا مینشست و با تهیدستان هم غذا میشد.4

نویسنده : مرضیه ارزانی

• 1. (سوره توبه،آیه 128)
• 2. (سوره شعراء،آیه 3)
• 3. (بحار الانوار،ج16،ص215)
• 4. (سنن النبی،ص46)